W przypadku mowy nienawiści mamy do czynienia z dwoma problemami: z samą mową nienawiści i z zawstydzającą biernością tych, którzy się jej przyglądają – Minister Edukacji Narodowej.
W przypadku mowy nienawiści mamy tak naprawdę do czynienia z dwoma problemami: z jednej strony z samą mową nienawiści, a z drugiej z zawstydzającą biernością tych wszystkich, którzy się jej przyglądają– powiedziała Joanna Kluzik – Rostkowska, Minister Edukacji Narodowej, podczas konferencji„Mowa nienawiści w Polsce 2014: problem prawny, społeczny, zjawisko medialne?”, zorganizowanej przez Fundację Batorego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG.
Konferencję rozpoczęła prezentacja wyników najnowszych badańsondażowych na temat mowy nienawiści przeprowadzonych w I kwartale br. na zlecenie Fundacji Batorego przez Centrum Badania Opinii Społecznej i ekspertów z Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW. Wyniki nie pozostawiają złudzeń – najczęściej stykamy się z mową nienawiści w Internecie i najmocniej uderza ona w mniejszości homoseksualne, które w ostatnich latach zastąpiły w tej niechlubnej statystyce mniejszość żydowską.
Brzydzę się pedziów, są wynaturzeniem człowieczeństwa, powinni się leczyć – co piąty Polak uważa taką wypowiedź w przestrzeni publicznej za dopuszczalną. Prawie dwie trzecie polskiej młodzieży zetknęło się w Internecie z przykładami antysemickiej mowy nienawiści. Jeden na trzech dorosłych i aż 70% młodych Polaków deklaruje, że czytało online rasistowskie wypowiedzi. Jednak nie tylko w Internecie wrze. Okazuje się, że mniej więcej tyle samo młodych Polaków słyszało mowę nienawiści skierowaną przeciw Romom z ust swoich znajomych, podczas codziennych rozmów i spotkań towarzyskich.
– Zaskakująco wielu ludzi dopuszcza używanie mowy nienawiści – szczególnie wobec Żydów, Romów i osób nieheteroseksualnych – i nie widzi w niej nic obraźliwego. Jednak same mniejszości nie pozostawiają wątpliwości – dla nich te wypowiedzi są obraźliwe, więc powinny być zakazane – wyjaśnił Michał Bilewicz z Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW, jeden z autorów raportu.
W dalszej części konferencji głos zabrali przedstawicieli organizacji pozarządowych, instytucji publicznych, świata polityki i mediów. Marta Rawłuszko z Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej przywołała postulaty Koalicji na Rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej dotyczące wprowadzenia rzetelnej edukacji antydyskryminacyjnej do systemu edukacji formalnej w Polsce. Paweł Wujec z Gazeta.pl, Agata Wacławik-Wejman z Google Polska i Maciej Nowicki z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka dyskutowali o granicach wolności słowa, odpowiedzialności mediów i pośredników internetowych za treści nienawiści i o narzędziach do ich zwalczania.
– Internet ma ogromną siłę oddziaływania gdyż inspiruje i wpływa zarówno na młodych odbiorców, jak i starsze pokolenia. Powinien on być używany, jako instrument zwalczający rasistowskie i ksenofobiczne zachowania oraz wszelkie przejawy mowy nienawiści – zaznaczył Karsten Klepsvik, Ambasador Norwegii w Polsce.
Przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości i organizacji pozarządowych rozmawiali też o tym, jak skutecznie walczyć z mową nienawiści. Edyta Petryna z Prokuratury Generalnej poinformowała, że liczba przestępstw motywowanych nienawiścią na tle rasowym, etnicznym zgłoszonych do prokuratury w ciągu ostatnich 5 lat wzrosła niemal pięciokrotnie. Niestety wiele spośród tych spraw jest umarzana. Paula Sawicka ze Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita zauważyła, że często dzieje się tak dlatego, bo ludziom egzekwującym prawo brakuje nie tyle odpowiednich przepisów czy narzędzi, co ludzkiej wrażliwości i empatii.
Badania i konferencja to merytoryczne tło działań na rzecz zwalczania mowy nienawiści podejmowanych przez Fundację Batorego przy współpracy z organizacjami pozarządowymi, dzięki wsparciu Funduszy EOG.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią raportu:
- RAPORT Z BADAŃ: MOWA NIENAWIŚCI W POLSCE 2014
- INFOGRAFIKI: pdf
- Prezentacja: ppt
- Nagranie konferencji
